Zachowek po rodzicach może oznaczać, że na horyzoncie pojawią się dobre lub złe nowiny. Sama instytucja, związana z roszczeniem o zachowek jest jedną z form, dzięki którym najbliżsi członkowie rodziny mogą poczuć się bezpiecznie. A co jeżeli ktoś z grona bliskich zgłosi roszczenie? Spadkobierca pominięty może interweniować i ingerować w wolę spadkodawcy po jego śmierci, zmieniając pierwotną wolę decyzji wydanych za życia spadkodawcy. Po ilu latach przedawnia się roszczenie o zachowek? O tym w dzisiejszym wpisie.
Zanim przejdziemy do terminów, związanych z zachowkiem – dobrze jest, abyśmy przypomnieli czym jest zachowek?
Otóż zachowek jest instytucją prawa spadkowego. Uprawnienie do żądania zapłaty kwoty zachowku powstaje wtedy, gdy:
- osoba uprawniona do otrzymania zachowku nie otrzymała należnego jej majątku za życia lub
- po śmierci spadkodawcy.
Jeżeli nie możesz w tej chwili przeczytać artykułu w całości i zależy Ci na poznaniu szybkiej odpowiedzi na pytanie jak długo można się starać o zachowek po rodzicach? To musisz wiedzieć, że o zachowek można się ubiegać do 5 lat. W sytuacji gdy spadkodawca nie pozostawił testamentu, 5 lat liczone jest od dnia śmierci spadkodawcy. Natomiast w przypadku , gdy testament został sporządzony, o zachowek można się starać przez 5 lat od jego ogłoszenia.
Jeżeli ten temat interesuje Cię nieco głębiej – przeczytaj cały artykuł, gdzie znajdziesz więcej szczegółów, dotyczących zachowku.
Kto może starać się o zachowek?
Kiedy mówimy o tym, kto jest uprawniony do otrzymania zachowku, trzeba zaznaczyć, że precyzuje to Kodeks Cywilny, a dokładnie w art. 991 § 1.
Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek).
Zachowek jest pewnego rodzaju substytutem spadku. Jeśli spadkobierca nie został uwzględniony w testamencie lub w żaden inny sposób nie otrzymał należnej mu po spadkodawcy części majątku, może wystąpić do sądu cywilnego o zachowek. Mówi o tym § 2 wspomnianego art. 991 k.c.
Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, bądź w postaci świadczenia od fundacji rodzinnej lub mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.
Różne okoliczności i związane z nimi możliwości starania się o zachowek
Kiedy mówimy o tym kto i kiedy może starać się o zachowek, to należy też pamiętać o pewnej zależności. Otóż dzieci dziedziczą przed rodzicami, czyli np. w przypadku śmierci spadkodawcy, kiedy żyją zarówno jego dzieci, jak i rodzice, to tylko dzieci mogą wystąpić o zachowek.
Prawo do zachowku jest dziedziczone, możliwa jest więc sytuacja, że wnuk stara się o zachowek po swoich dziadkach, jeśli jego ojciec lub matka również nie żyją i nie otrzymali zachowku.
Prawo działa w taki sposób, że jeśli spadkodawca przekazał darowiznę na rzecz swojego wnuka, to dzieci tego spadkodawcy mogę wystąpić o zachowek, ale tym razem do obdarowanego wnuka.
Jaka jest wysokość zachowku
To, jak duży zachowek otrzyma wnioskujący o niego, również jest określone w ustawie. Jest to połowa tego, co otrzymałby on w wyniku dziedziczenia ustawowego. Chyba że osobą starającą się o zachowek jest małoletni lub ktoś całkowicie niezdolny do pracy zarobkowej – w takim wypadku przysługują mu dwie trzecie dziedziczonego ustawowo udziału.
Jak obliczyć wysokość zachowku? Obliczaniem konkretnej wysokości zachowku zajmują się biegli. Wylicza się tzw. substrat zachowku, czyli sumę czystej wartości spadku i wartość wszystkich darowizn, jakie podlegają wg prawa doliczeniu. Przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.
Jak długo można się starać o zachowek
Jeżeli zastanawiasz się nad tym, do ilu lat możesz starać się o zachowek, to musisz wiedzieć, że na ubieganie się o zachowek jest 5 lat. Pewnie od razu nasuwa Ci się pytanie, które brzmi: “5 lat od kiedy?” I tutaj zwróć uwagę, że ten bieg liczony jest dwojako:
- Kiedy nie było testamentu, 5 lat liczone jest od dnia śmierci spadkodawcy.
- W sytuacji, gdy testament został sporządzony, o zachowek można się starać się przez 5 lat od ogłoszenia testamentu.
Jeśli ten czas upłynął, to osoba pozwana o zapłatę zachowku może podnieść w sądzie zarzut przedawnienia roszczenia o zachowek. Jednocześnie należy wskazać, że wniesienie pozwu o zachowek przerywa termin przedawnienia, i termin ten nie biegnie przez czas trwania procesu.
