Jeśli dzieci sąsiada codziennie przechodzą przez Twoją działkę, niszcząc trawę, to wcale nie musisz zaakceptować tego faktu. Własność i relacje sąsiedzkie to obszary, które warto mieć pod kontrolą, a jeżeli mówimy o naruszaniu własności, to trzeba wspomnieć o roszczeniu negatoryjnym. Co to jest i dlaczego powinieneś znać swoje prawa? O tym w dzisiejszym tekście.
Jeżeli jest mowa o roszczeniach negatoryjnych, to chodzi o takie działania, które zakładają żądanie przywrócenia stanu zgodnego z prawem i zaniechanie naruszeń. Na czym polega przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o jakich naruszeniach mowa? Tego wszystkiego dowiesz się za moment.
Dodatkowo po przeczytaniu artykułu będziesz wiedział:
- Co to jest roszczenie negatoryjne.
- Czym różni się roszczenie negatoryjne od windykacyjnego.
- Dlaczego powinieneś wiedzieć czym są roszczenia posesoryjne, a czym negatoryjne.
- Ile wynosi opłata od pozwu opartego na roszczeniu negatoryjnym.
Roszczenia negatoryjne – co to?
Kiedy mówimy o roszczeniu negatoryjnym większość osób potwierdza, że nie słyszało wcześniej takiego pojęcia.Dotyczy to w szczególności osób, które nigdy nie miały problemów i wyzwań związanych ze swoją własnością. I rzeczywiście może tak być, ponieważ to sformułowanie jest mniej powszechne aniżeli roszczenie windykacyjne, o którym wiele osób już słyszało.
Od razu należy sprecyzować, że te pojęcia nie są tożsame. Nie używa się ich wymiennie. Roszczenie windykacyjne zostało tu przywołane, by wyjaśnić gdzie, w prawie szukać źródeł rozumienia tych pojęć. Przede wszystkim oba roszczenia, związane są z ochroną własności.
Bez roszczenia windykacyjnego i negatoryjnego nie można mówić o swobodnym i całkowitym prawie własności. Właściwe rozumienie obu pojęć znajdujemy w Kodeksie Cywilnym.
Roszczenie windykacyjne (wydobywcze) jest roszczeniem o wydanie rzeczy. Służy ono przywróceniu właścicielowi władztwa nad rzeczą. Roszczenie windykacyjne polega na tym, że właściciel może żądać od osoby, która faktycznie włada jego rzeczą, aby rzecz została mu wydana
Roszczenie negatoryjne precyzuje natomiast art. 222 § 2 kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi, że przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń. Powstaje ono zatem, gdy bezprawnie wkroczy się w sferę uprawnień właściciela.
Mówimy tutaj o takim wkroczeniu w uprawnieniach właściciela, które jest trwałe i bezprawne. Roszczenia negatoryjne nie mają na celu przywrócenia stanu poprzedniego, a stanu, który będzie zgodny z prawem. I na to warto zwrócić szczególną uwagę.
Roszczenie negatoryjne – przykład
Jak już wiadomo, ten rodzaj roszczeń dotyczy wkraczania osoby, która jest nieuprawniona, w kompetencje właściciela. Czytając po raz pierwszy sam Kodeks Cywilny, można nie do końca zrozumieć, o co tu chodzi i na czym może polegać naruszenie ze strony osoby, wobec której roszczenie jest wniesione. Jednak prosty przykład, szybko uczyni sprawę jasną.
Zobacz. Wyobraź sobie, że działka, na której stoi Twój dom nie dość, że jest duża (większą jej część stanowi łąka), to jeszcze jest nieogrodzona. Kiedyś ten teren należał do rodziców, wcześniej do dziadków. Wielu teraz stojących obok działki budynków wcześniej nie było.
Wiele osób ma w swoich zasobach nieruchomości, które można w ten sposób opisać. Trawa, łąka, nieużywana część, która dla osób postronnych może jawić się jako “niczyja”, bo w końcu nie ma furtki, bramy i zaznaczonych granic.
Ty widzisz, że Twoi sąsiedzi nie do końca szanują Twoją własność, bo jeden regularnie jeżdżąc na zakupy, skraca sobie drogę przez Twój ogród. Zaś drugi sąsiad ma spore stadko owiec, które bardzo lubią paść się na Twoim podwórku.
Sąsiedzi i osoby, które przechodzą tamtędy regularnie, nie mają wglądu do ksiąg wieczystych. Nie muszą wiedzieć, że to teraz jest Twoja ziemia.
Tobie obie powyższe sytuacje nie odpowiadają, o czym informowałeś sąsiadów. Wiedzą już, że to Twoja ziemia i nie chcesz, aby ktokolwiek korzystał z niej tak, jak to miało miejsce dotychczas. Po kilku tygodniach temat wraca. Wraca, ponieważ sąsiedzi nadal nic sobie z tego nie robią. Owce chodzą, gdzie chcą, a inny sąsiad dalej jeździ na skróty. Upomnienia nic nie dały i widzisz, że czas zrobić kolejny krok. W takim wypadku możesz wystąpić przeciwko nim z roszczeniami negatoryjnymi.
Roszczenia posesoryjne, a negatoryjne
Jak już była mowa wcześniej, roszczenie negatoryjne stosuje się w celu ochrony własności ( rzeczy ruchomej czy nieruchomości) przed jej naruszeniem (np. przed zniszczeniem trawnika przez owce).
Roszczenie posesoryjne zaś uprawnia właściciela do tego, aby mógł się ubiegać o zaniechanie naruszeń rzeczy bądź nieruchomości, równocześnie dając możliwość ubiegania się o przywrócenie stanu poprzedniego. I na tym polega zasadnicza różnica, której trzeba być świadomym.
Wiesz już gdzie znajdziesz wyjaśnienie, dotyczące roszczenia negatoryjnego, czym różni się ono od roszczeń windykacyjnych i na czym polega różnica między roszczeniem posesoryjnym a negatoryjnym. Czas na kwestie, związane z samym pozwem.
Roszczenie negatoryjne – opłata od pozwu
Jeśli też borykasz się z uciążliwym sąsiadem, wspomnianym w powyższym przykładzie i chodzi Ci po głowie wystąpienie z roszczeniem negatoryjnym, to teraz z pewnością zastanawiasz się, ile to będzie kosztowało?
Być może zastanawiasz się też, czy warto składać powództwo negatoryjne do Sądu? Czy ruszać ten temat, jeśli nie planujesz jeszcze przez kolejne lata zagospodarowywać terenu. Bliscy “podpowiadają i doradzają” i teraz sam zastanawiasz się nad tym czy podejmować jakiekolwiek działania chroniące Twoją własność czy też nie.
A co by się stało, gdyby ta sama działka była nieustannie zalewana?
Czy gdyby na jej terenie przepływał ciek wodny, który byłby zanieczyszczony ściekami sąsiadów z okolicznych domów, to zostawiłbyś ten temat? Gdyby od lat na Twojej działce były wyrządzane szkody? Drzewa i roślinność byłyby nieustannie niszczone. Czy to zmienia postać rzeczy? Pozostawiłbyś tę nieruchomość bez roszczeń negatoryjnych w stosunku do osób, które dopuszczają się odprowadzania ścieków w ten sposób? No właśnie!
To o wiele bardziej złożona sytuacja. I w tym przypadku 99% osób zwróciłoby się o pomoc do radcy prawnego, który przygotowałby pozew oparty na roszczeniu negatoryjnym. Ty też?
Jeżeli tak, to musisz wiedzieć, że w takim przypadku powód zobowiązany jest oznaczyć w składanym pozwie wartość przedmiotu sporu, wyrażoną kwotą pieniężną. Co to oznacza w praktyce?
Przy składanym pozwie będziemy musieli wskazać wartość naruszonego prawa. Należy pamiętać, że w sprawach o roszczenia negatoryjne dotyczące nieruchomości wartość przedmiotu sporu określa art. 23 (2) Kodeksu Postępowania Cywilnego stosowany odpowiednio.
Jeśli chodzi o koszty sądowe związane ze złożeniem pozwu opartego na roszczeniu negatoryjnym, to ich wysokość ustalana jest w oparciu o art. 13 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Opłata wynosi 5% wartości przedmiotu sporu, którą należy podać w pozwie. Nie może to być jednak mniej, niż 30 zł, ani więcej niż 200 000 zł. Poniżej znajdziesz szczegółowe dane, które pozwolą Ci wstępnie oszacować opłatę sądową w zależności od wartości przedmiotu sporu.
Art. 13. ww. ustawy wskazuje wysokość opłaty stałej, która ustalana jest według wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia. To opłata stosunkowa.
W sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej:
- do 500 złotych – w kwocie 30 złotych;
- ponad 500 złotych do 1500 złotych – w kwocie 100 złotych;
- ponad 1500 złotych do 4000 złotych – w kwocie 200 złotych;
- ponad 4000 złotych do 7500 złotych – w kwocie 400 złotych;
- ponad 7500 złotych do 10 000 złotych – w kwocie 500 złotych;
- ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – w kwocie 750 złotych;
- ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – w kwocie 1000 złotych.
W sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20 000 złotych pobiera się od pisma opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych.
Podsumowując
Choć kwestia roszczeń negatoryjnych mogła na początku wydawać się zawiła, myślę, że teraz już wiesz, o co w tym wszystkim chodzi. Wiesz, kiedy możesz wystąpić z roszczeniami negatoryjnymi, jakich sytuacji mogą one dotyczyć i ile wynosi opłata od pozwu.
Jeśli jest jeszcze coś, czego chcesz się dowiedzieć w tym temacie, zapraszam do kontaktu. Kancelaria pomoże Ci ustalić kolejne kroki w realizacji przedmiotowego roszczenia i będzie Cię wspierała na każdym etapie postępowania.
