Czy wiesz, że możesz zostać skazany bez udziału w rozprawie W polskim postępowaniu karnym istnieje wyrok nakazowy. Wydaje się go wtedy, gdy sąd uzna, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Wówczas sąd wydaje wyrok na posiedzeniu bez udziału stron, w tym również bez udziału oskarżonego. O tym, że zostałeś skazany, dowiesz się dopiero po otrzymaniu odpisu wyroku z sądu. Mimo że jest to wyrok skazujący, wciąż masz możliwość działania. Najważniejszym narzędziem, z którego możesz skorzystać, jest sprzeciw od wyroku nakazowego.
Czym właściwie jest postępowanie nakazowe?
Zgodnie z Kodeksem postępowania karnego, sąd może wydać wyrok nakazowy, czyli zdecydować o winie i karze oskarżonego bez przeprowadzenia rozprawy oraz bez udziału stron. W tej sytuacji sąd opiera swoje rozstrzygnięcie na dowodach zgromadzonych w postępowaniu przygotowawczym. Wydanie wyroku nakazowego jest możliwe, wtedy gdy spełnione zostaną niżej wymienione przesłanki:
● sprawa była wcześniej badana przez policję lub prokuraturę (prowadzone było dochodzenie),
● zebrany podczas dochodzenia materiał dowodowy wskazuje, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne,
● nie ma wątpliwości co do winy oskarżonego i okoliczności sprawy.
Jaką karę sąd może wymierzyć w wyroku nakazowym?
W wyroku nakazowym, sąd nie może wymierzyć oskarżonemu kary pozbawienia wolności. Możliwości sądu ograniczają się wówczas do łagodniejszych rodzajów kary.
Po pierwsze, sąd może wymierzyć karę grzywny. Przepisy wprowadzają w tym zakresie limit, który wynosi 200 stawek dziennych (wysokość jednej stawki zależy od sytuacji finansowej oskarżonego) albo 200.000 zł.
Drugą możliwością jest skazanie na karę ograniczenia wolności, która może polegać przykładowo na obowiązku wykonywania prac społecznych albo zakazie opuszczania miejsca zamieszkania w określonych godzinach.
Dodatkowo, jeśli przepisy na to pozwalają, Sąd może orzec wobec oskarżonego inne środki:
- Środek karny – np. zakaz prowadzenia pojazdów, zakaz zbliżania się, zakaz wykonywania zawodu,
- Przepadek – czyli zabranie przedmiotów związanych z przestępstwem (np. narzędzia, którym popełniono czyn zabroniony),
- Środek kompensacyjny – np. nakaz zapłaty odszkodowania albo zadośćuczynienia dla pokrzywdzonego.
Co znajduje się w wyroku nakazowym?
Każdy wyrok nakazowy powinien zawierać:
- Oznaczenie sądu i sędziego, który go wydał,
- Datę wydania wyroku,
- Dane oskarżonego – czyli imię, nazwisko i inne informacje umożliwiające jego identyfikację,,
- Opis czynu, za który oskarżony został skazany – czyli opis tego, co oskarżony zdaniem sądu dokładnie zrobił oraz wskazanie przepisów prawa karnego, które zostały naruszone,
- Informację o karze – czyli jaką karę sąd wymierzył (np. grzywna, ograniczenie wolności) oraz innych dodatkowo nałożonych środkach (np. zakaz prowadzenia pojazdów).
Wyrok nakazowy nie musi zawierać uzasadnienia. Oznacza to, że sąd nie jest zobowiązany do wyjaśniania, dlaczego orzekł o winie oskarżonego i wymierzył daną karę.
Kiedy możesz wnieść sprzeciw od wyroku nakazowego?
Sprzeciw od wyroku nakazowego może wnieść zarówno oskarżony, jak i oskarżyciel (czyli osoba, która wniosła oskarżenie). Mają na to 7 dni od dnia doręczenia wyroku nakazowego. Termin ten jest nieprzekraczalny.
Jeśli sprzeciw zostanie złożony po terminie lub przez osobę nieuprawnioną, sąd go odrzuci. Natomiast prawidłowo wniesiony sprzeciw od wyroku nakazowego, powoduje, że wyrok nakazowy traci moc, a sprawa będzie dalej prowadzona w trybie zwykłego postępowania sądowego. Co ważne, sąd nie jest związany poprzednim rozstrzygnięciem, może więc orzec łagodniejszą, ale również surowszą karę.
Sprzeciw od wyroku nakazowego można cofnąć, ale tylko do momentu rozpoczęcia rozprawy, czyli zanim sąd zacznie rozpatrywać sprawę na sali rozpraw.
Co powinien zawierać sprzeciw od wyroku nakazowego?
Sprzeciw przede wszystkim powinien zawierać:
- Miejsce i datę jego sporządzenia,
- Oznaczenie sądu, do którego jest kierowany,
- Imię nazwisko i adres, numer PESEL osoby wnoszącej sprzeciw,
- Sygnaturę sprawy,
- Treść sprzeciwu wraz z oznaczeniem wyroku, od którego jest wnoszony,
- Podpis.
Co to znaczy, że wyrok nakazowy może się uprawomocnić?
Musisz pamiętać, że po upływie 7 dni od doręczenia wyroku nakazowego następuje jego uprawomocnienie. Oznacza to, że wyrok staje się ostateczny i nie można się już od niego odwołać. Sprawa jest zakończona, a wyrok zaczyna obowiązywać.
W takiej sytuacji trzeba wykonać wszystko, co zostało w nim zawarte, na przykład zapłacić grzywnę, odbyć karę ograniczenia wolności czy uiścić odszkodowanie na rzecz pokrzywdzonego. Po uprawomocnieniu nie ma już możliwości zmiany treści wyroku.
Złożenie sprzeciwu od wyroku nakazowego wydaje się proste, ale może wywołać poważne skutki prawne. To nie tylko formalność – od tego, jak sprzeciw zostanie przygotowany, może zależeć wynik Twojej sprawy.
Tym bardziej istotne jest to, że po wniesieniu sprzeciwu sprawa trafia na zwykłą rozprawę sądową. Wówczas znajomość prawa i odpowiednio opracowana strategia procesowa będzie mieć duże znaczenie. Dlatego po otrzymaniu wyroku nakazowego jak najszybciej skonsultuj się z kancelarią specjalizującej się w prawie karnym. Kancelaria Radcy Prawnego Marka Martyny zajmuje się prowadzeniem spraw karnych klientów indywidualnych, w tym reprezentacją w postępowaniach sądowych. Zapraszamy do kontaktu.
