Rozwód przynosi ze sobą wiele skutków – nie tylko w sprawach osobistych, ale również tych dotyczących podziału majątkowego oraz zmian w kwestiach finansowych. W sytuacjach gdy w trakcie trwania małżeństwa istnieje wyraźny podział ról, w ramach którego żona zajmuje się domem, nie podejmując pracy zawodowej i tym samym uzależniając się finansowo od współmałżonka, podczas rozwodu pojawia się pytanie czy alimenty na byłą żonę są możliwe do zasądzenia. Jeśli tak, w jakich przypadkach?
Kiedy mąż zobowiązany jest do zapłaty alimentów byłej współmałżonce?
Konieczność płacenia żonie alimentów po rozwodzie uzależniony jest od orzeczenia sądu i wynika z sytuacji indywidualnej danej pary. Wynika on bezpośrednio z trwającego wcześniej stosunku małżeństwa. Obowiązek alimentacyjny po rozwodzie uzależniony jest od dodatkowych przesłanek oprócz samego faktu rozerwania stosunku małżeństwa.
W dużej mierze możliwość i zakres zasądzonych ewentualnie alimentów wynika z orzeczenia o winie. Wyróżniamy rozwody:
- bez orzekania o winie,
- z winy obu stron,
- z wyłącznej winy jednego ze współmałżonków.
Rozwód bez orzekania o winie
W przypadku rozwodu bez orzekania o winie obowiązek alimentacyjny zależy przede wszystkim od jednej przesłanki, czyli sytuacji gdy przykładowo żona, która wnioskuje o alimenty, znajduje się w niedostatku. Jednocześnie warto zauważyć, że w przypadku tego rodzaju rozwodu, roszczenie alimentacyjne przysługiwać może obojgu małżonków – kluczowym jest tylko niedostatek, będący wynikiem rozwodu (i wcześniejszym uzależnieniem finansowym od współmałżonka).
Zgodnie z orzecznictwem, stan niedostatku to stan występujący w momencie, gdy były małżonek który domaga się alimentów nie może własnymi siłami zaspokoić swoich koniecznych potrzeb. W praktyce obowiązek alimentacyjny występuje więc zazwyczaj wtedy, gdy mąż prowadzi działalność zarobkową, a żona zajmowała się domem i dziećmi.
Rozwód z orzeczeniem o winie obu stron
Gdy zgodnie z wyrokiem sądowym, rozwód jest rozwodem z orzeczeniem o winie obu stron, możliwość domagania się alimentów od byłego współmałżonka istnieje w sytuacji analogicznej do opisanego powyższego rozwodu bez orzekania o winie.
Ważną różnicą jest tutaj natomiast czas trwania obowiązku alimentacyjnego – przy rozwodzie z orzeczeniem o winie obu stron, obowiązek ten co do zasady trwa dożywotnio, a przynajmniej do wystąpienia do sądu o jego uchylenie lub wejściu w nowy związek małżeńskim strony uprawnionej do alimentów.
Rozwód z wyłącznej winy drugiego małżonka
Zgodnie z polskim prawem, w przypadku orzeczenia o wyłącznej winie jednego współmałżonka, przesłanki konieczne do uzyskania alimentów różnią się. Nie musi bowiem pojawić się tutaj stan niedostatku – wystarczającym czynnikiem jest istotne pogorszenie się sytuacji materialnej małżonka bez winy.
Jednocześnie warto podkreślić, ze małżonek winny nie ma prawa domagania się od strony niewinnej alimentów, nawet jeśli w skutek rozwodu popadł w niedostatek.
Jak długo należy płacić alimenty na byłą żonę?
Warto zaznaczyć, że w przypadku zarządzenia alimentów na żonę, ten obowiązek alimentacyjny zazwyczaj nie jest obowiązkiem dożywotnim. Zgodnie z obowiązującym aktualnie w Polsce przepisami prawnymi, obowiązek alimentacyjny względem byłego współmałżonka ustaje co do zasady po pięciu latach od uzyskania rozwodu. Okres pięciu lat liczony jest od momentu uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. W przypadku rozwodu z orzeczeniem o winie, okres pięciu lat nie jest podstawą do wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego i trwa przez czas nieokreślony.
W pewnych, dobrze uzasadnionych przypadkach możliwe jest zawnioskowanie o wydłużenie okresu płacenia alimentów. Każdy taki przypadek rozpatrywany jest indywidualnie przez sąd, a do uzasadnionych przypadków zaliczyć możemy takie zdarzenia jak wypadek byłego współmałżonka, uprawionego do alimentów, który uniemożliwia pracę zarobkową.
Jednocześnie warto podkreślić, że w momencie gdy były współmałżonek uprawniony do alimentów wejdzie w nowy związek małżeński, obowiązek alimentacyjny ustaje.
Ile wynoszą alimenty zasadzone na byłą żonę?
Wysokość alimentów możliwych do uzyskania ustala się zawsze indywidualnie, w zależności od sytuacji finansowej i życiowej obu byłych współmałżonków. Zasądzone alimenty zależą od czynników takich jak:
- orzeczenie o winie,
- możliwości zarobkowe zobowiązanego,
- potrzeby finansowe uprawnionego.
W związku z powyższym, alimenty na byłą żonę są zarządzane w wysokości przede wszystkim zależnej od dochodów małżonka zobowiązanego i potencjalnych kosztów utrzymania się małżonka uprawnionego.
Jakich formalności należy dotrzymać by otrzymać alimenty od byłego męża?
Sąd nie orzeka w przedmiocie alimentów na byłego małżonka z urzędu, jak dzieje się to w przypadku alimentów na dziecko. W sytuacji gdy jednak ze stron chce ubiegać się o taki wsparcie finansowe, konieczne jest złożenie wniosku. Tym samym, sąd podejmuje decyzję w trakcie trwania postępowania rozwodowego i zawiera ją w wyroku sądowym.
W sytuacji, której sytuacja finansowa lub życiowa któregoś z byłych małżonków uległa znacznej zmianie, możliwe jest uchylenie alimentów lub zmiana ich wysokości, konieczne jednak będzie uprzednio złożenie odpowiedniego wniosku.
